Την ώρα που έχουν περάσει ήδη 14 μήνες από την ψήφιση του ν.5037/2023 που ρυθμίζει τα της αυτοκατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και αναμένουμε ακόμη την εφαρμοστική υπουργική απόφαση για το net-billing, προέκυψαν εσχάτως απόψεις για αναστολή της έκδοσης αυτής της υπουργικής απόφασης “μέχρι να κοπάσει η επενδυτική υπερθέρμανση της αγοράς των ΑΠΕ”. Και όλα αυτά εν ονόματι της προστασίας των υφιστάμενων παραγωγών ΑΠΕ από μελλοντικές περικοπές.
Ξεπερνώντας την βαθιά συντεχνιακή και ιδιοτελή λογική πίσω από την πρόταση αυτή, ας δούμε τι προβλέπει η Κοινοτική και εθνική νομοθεσία και αποτελεί συνεπώς υποχρέωση της χώρας.
Το άρθρο 63 του ν.5037/2023, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 21 της Οδηγίας 2018/2011, αναφέρει τα εξής:
“Οι καταναλωτές έχουν δικαίωμα να ενεργούν ως αυτοκαταναλωτές ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, είτε μεμονωμένα, είτε μέσω φορέων σωρευτικής εκπροσώπησης και να:
(α) παράγουν ενέργεια, και για δική τους κατανάλωση, να αποθηκεύουν ενέργεια, να πωλούν την πλεονάζουσα ηλεκτρική ενέργεια, ιδίως μέσω συμβάσεων αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας και συμβάσεων εμπορίας, χωρίς διαμεσολάβηση,
(β) εγκαθιστούν και λειτουργούν συστήματα αποθήκευσης ενέργειας σε συνδυασμό με εγκαταστάσεις που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές,
…(δ) μπορούν να λαμβάνουν αποζημίωση, σύμφωνα με το άρθρο 3 του ν. 4414/2016 (Α’ 149) ή μέσω του εκάστοτε καθεστώτος στήριξης, για την ηλεκτρική ενέργεια, την οποία παράγουν οι ίδιοι, από ανανεώσιμες πηγές που διοχετεύουν στο δίκτυο, η οποία αποτυπώνει την αγοραία αξία της εν λόγω ηλεκτρικής ενέργειας και λαμβάνει υπόψη τη μακροπρόθεσμη αξία της για το δίκτυο, το περιβάλλον και την κοινωνία”.
Ως γνωστόν, με το άρθρο 110 του ν.5106/2024, καταργήθηκε η δυνατότητα εφαρμογής του ενεργειακού συμψηφισμού (net-metering) για την πλειονότητα των καταναλωτών (και σίγουρα για όλα τα νοικοκυριά πλην ευάλωτων, αλλά και για όλες τις επιχειρήσεις). Τυχόν αναστολή της έκδοσης της εφαρμοστικής υπουργικής απόφασης για το net–billing στερεί πρακτικά την μεγάλη πλειονότητα των πολιτών από την άσκηση του δικαιώματος να γίνουν αυτοκαταναλωτές και προφανώς δεν συνάδει ούτε με την Κοινοτική ούτε με την εθνική νομοθεσία.
Ας δούμε επίσης τι λέει η “Στρατηγική της ΕΕ για την ηλιακή ενέργεια” (18.5.2022)
“Η Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για την αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας στις στέγες σε επίπεδο ΕΕ, η οποία ανακοινώθηκε στην ανακοίνωση της Επιτροπής για το σχέδιο REPowerEU, στοχεύει να απελευθερώσει το ευρύτατο, ανεκμετάλλευτο δυναμικό παραγωγής ηλιακής ενέργειας στις στέγες προκειμένου να καταστήσει την ενέργειά μας καθαρότερη, ασφαλέστερη και οικονομικά προσιτή. Για να επιτευχθεί αυτό γρήγορα, απαιτείται άμεση δράση… Τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν εύρωστα πλαίσια στήριξης για τα συστήματα στέγης, μεταξύ άλλων σε συνδυασμό με την αποθήκευση ενέργειας και τις αντλίες θερμότητας, με βάση προβλέψιμους χρόνους απόσβεσης μικρότερους των 10 ετών”.
Συνοψίζοντας λοιπόν, έχουμε τα εξής:
- Όλοι οι καταναλωτές έχουν δικαίωμα να γίνουν αυτοκαταναλωτές.
- Τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν εύρωστα πλαίσια στήριξης για την αυτοκατανάλωση.
- Οι χρόνοι απόσβεσης των επενδύσεων σε αυτοκατανάλωση πρέπει να είναι προβλέψιμοι και σίγουρα μικρότεροι από 10 έτη, και
- Η αποζημίωση για την πώληση της περίσσειας ενέργειας θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τη μακροπρόθεσμη αξία της για το δίκτυο, το περιβάλλον και την κοινωνία.
Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δώσει κανείς στον οικιακό τομέα (ο οποίος επί του παρόντος επιβαρύνεται και με ΦΠΑ 24% στην αγορά και εγκατάσταση του εξοπλισμού) και ο οποίος προφανώς δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται όπως ο εμπορικός τομέας. Γι’ αυτό άλλωστε, σε όλες οι σχετικές ρυθμίσεις από το 2009 (οπότε και ξεκίνησε το πρώτο πρόγραμμα οικιακών φωτοβολταϊκών) μέχρι σήμερα, οι οικιακοί αυτοπαραγωγοί απαλλάσσονται από κάθε φορολογική υποχρέωση. Γι’ αυτό και εμμένουμε η περίσσεια ενέργειας να πωλείται από τους οικιακούς αυτοκαταναλωτές σε μια εύλογη τιμή που θα σχετίζεται με τη χονδρεμπορική τιμή, αλλά δεν θα αντιμετωπίζει τον οικιακό αυτοκαταναλωτή ως να ήταν εισηγμένη εταιρία στο Χρηματιστήριο.
Αν εισακουστούν προτάσεις περί του αντιθέτου, τότε οδηγούμαστε σε χρόνους απόσβεσης σημαντικά μεγαλύτερους των 10 ετών για τους οικιακούς αυτοκαταναλωτές, δεν τηρούνται δηλαδή οι κατευθυντήριες οδηγίες της ΕΕ.
Επειδή η ΕΕ επιθυμεί για τον καθορισμό της τιμής πώλησης της περίσσειας ενέργειας “να λαμβάνεται υπόψη και η μακροπρόθεσμη αξία της για το δίκτυο, το περιβάλλον και την κοινωνία”, ας δούμε κάποια από τα οφέλη της αυτοκατανάλωσης.
Το 2023 τα μικρά συστήματα αυτοκατανάλωσης στην Ελλάδα ήταν μόλις το 3,2% της νέας εγκατεστημένης ισχύος. Παρόλα αυτά, συντηρούσαν το 17,5% των θέσεων εργασίας στον κλάδο, αφού η διεσπαρμένη παραγωγή έχει σαφή πλεονεκτήματα έναντι των μεγάλων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής σε ότι αφορά την απασχόληση. Επιπλέον, φέρνοντας την παραγωγή δίπλα στην κατανάλωση, περιορίζουμε σημαντικά τις απώλειες των δικτύων. Με την προσθήκη μάλιστα μπαταριών, αυξάνουμε το ποσοστό ιδιοκατανάλωσης και περιορίζουμε τις συναλλαγές με το δίκτυο, ωφελώντας, εμμέσως πλην σαφώς, τους λοιπούς παραγωγούς ΑΠΕ.
Όλα τα παραπάνω γεννούν μια σειρά ερωτήσεων προς την Πολιτεία.
- Τι προτίθεται να κάνει για την προώθηση της αυτοκατανάλωσης;
- Θα υπάρξει νέο πρόγραμμα ενίσχυσης των μπαταριών σε συνδυασμό με συστήματα αυτοκατανάλωσης και πότε;
- Θα θεσπίσει μηδενικό συντελεστή ΦΠΑ για τα οικιακά συστήματα όπως ορίζει η Οδηγία 2022/542;
