Την ανησυχία του για την τροπή που παίρνει η διαδικασία διενέργειας των διαγωνισμών για ΑΠΕ εκφράζει ο Σύνδεσμος Εταιριών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ). Ενώ θα περίμενε κανείς οι τυχόν τροποποιήσεις στους ισχύοντες κανόνες να διορθώνουν τις αστοχίες του παρελθόντος και να βελτιώνουν το επενδυτικό περιβάλλον, με το σχέδιο προκήρυξης που δόθηκε για δημόσια διαβούλευση από τη ΡΑΕ προστίθενται και νέα αγκάθια για τους επενδυτές, κάτι που έχει ήδη επισημάνει σύσσωμη η αγορά και οι φορείς του κλάδου των ΑΠΕ.
Συγκεκριμένα, θεσπίζεται για πρώτη φορά όριο ανά συμμετέχοντα (φυσικό ή νομικό πρόσωπο) σε ποσοστό 20% επί της Μέγιστης Δημοπρατούμενης ισχύος κάθε κατηγορίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην είναι εφικτή η συμμετοχή στο διαγωνισμό ώριμων έργων, για την ωρίμανση των οποίων απαιτήθηκαν χρόνια προσπάθειας και σημαντικά έξοδα από πλευράς των επενδυτών. Η ρύθμιση αυτή προτείνεται από τη ΡΑΕ για να περιορίσει υποτίθεται τη δυνατότητα μιας εταιρίας να διεκδικήσει μεγάλο ποσοστό της δημοπρατούμενης ισχύος. Στην πράξη όμως, αυτό μπορεί να γίνει και με την προτεινόμενη ρύθμιση (μέσω της δημιουργίας ξεχωριστών νομικών προσώπων από την ίδια εταιρία). Χαμένοι με αυτή τη ρύθμιση είναι όσοι είχαν αδειοδοτήσει πολλά έργα υπό το ίδιο νομικό σχήμα και τώρα δεν προλαβαίνουν να μεταβιβάσουν τις άδειες σε εταιρίες ειδικού σκοπού. Ο περιορισμός αυτός, που προτείνεται από τη ΡΑΕ να ισχύσει και για τις τρεις κατηγορίες διαγωνισμών, ψαλιδίζει στην πράξη και άλλο την ισχύ των έργων που μπορούν να προχωρήσουν, ισχύ που ήδη ήταν χαμηλή στην περίπτωση των φωτοβολταϊκών λόγω και άλλων κανόνων του διαγωνισμού.
Αγκάθι παραμένει και η διατήρηση του επιπέδου ανταγωνισμού στο 75% παρά την έλλειψη επαρκών ώριμων έργων. Η αιτιολόγηση για το ποσοστό αυτό είναι πως βοηθά τον ανταγωνισμό και συνεπώς επιτυγχάνει χαμηλότερο κόστος για τους καταναλωτές. Αν δει όμως κανείς τις εταιρίες που πρόσφεραν τις χαμηλότερες τιμές στον προηγούμενο διαγωνισμό της 2/7/2018 και οδήγησαν και σε χαμηλότερο μέσο όρο τιμών, θα διαπιστώσει ότι -και στις τρεις κατηγορίες- αυτές είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό: είχαν πρόσβαση σε φθηνό και με καλύτερους όρους δανεισμό από το εξωτερικό. Αυτό ήταν το βασικό πλεονέκτημά τους και όχι το “επίπεδο ανταγωνισμού”. Για το λόγο αυτό, και για να μπορέσουν να υλοποιηθούν εμπροσθοβαρώς περισσότερα έργα, προτείνουμε να μειωθεί σημαντικά το “επίπεδο ανταγωνισμού”. Συγκεκριμένα, προτείνουμε το ποσοστό αυτό να είναι της τάξης του 25%-30%. Σημειώνουμε επιπροσθέτως ότι ο όρος αυτός, “προκειμένου να επιτευχθεί ικανοποιητικός ανταγωνισμός”, δεν είναι σύμφωνος ούτε με το N.4414/2016, ούτε και με τις Κατευθυντήριες Γραμμές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κρατική ενίσχυση για την προστασία του περιβάλλοντος και την ενέργειας 2014-2020 (ΕΕΑG–2014/C 200/01).
Ο κανόνας “το μικρό ψάρι τρώει το μεγάλο”
Με βάση τις μέχρι τώρα προκηρύξεις της ΡΑΕ αλλά και το υπό διαβούλευση σχέδιο προκήρυξης:
“Αν δύο προσφορές έχουν ίδια παράμετρο τιμής, τότε “καλύτερη” είναι αυτή, της οποίας ο σταθμός έχει την μικρότερη εγκατεστημένη ισχύ (παράμετρος ποσότητας)… Με τη λήξη της δημοπρασίας, οι προσωρινές δεσμεύσεις γίνονται οριστικές και “κλειδώνουν” στους αντίστοιχους Συμμετέχοντες με βάση την τελική λίστα προτεραιότητας “καλύτερης προσφοράς” (δηλαδή παράμετρος τιμής, παράμετρος ποσότητας και παράμετρος χρόνου). Επισημαίνεται ότι στη διαδικασία των διαδοχικών δεσμεύσεων, αν η εγκατεστημένη ισχύς μίας προσφοράς είναι μεγαλύτερη από την εναπομείνασα ποσότητα, (είτε στη διάρκεια της δημοπρασίας με τις προσωρινές δεσμεύσεις, είτε στο κλείσιμο με την οριστικοποίηση) η προσφορά δεν εξυπηρετείται καθόλου και το σύστημα προχωρά στην επόμενη προσφορά προς εξυπηρέτηση”.
Αυτό, όπως έχουμε επισημάνει και στο παρελθόν, έρχεται σε αντίθεση με σχετική υπουργική απόφαση (22/3/2018) η οποία αναφέρει τα εξής: “Στην περίπτωση που η δημοπρατούμενη ισχύς μιας ανταγωνιστικής διαδικασίας δεν καλύπτεται, είναι δυνατή η υπερκάλυψη αυτής με την επιλογή του αμέσως επόμενου, στη σειρά κατάταξης με βάση την τιμή προσφοράς στην ανταγωνιστική διαδικασία, σταθμού ή συγκροτήματος σταθμών”.
Ένα άλλο θέμα που εισάγεται για πρώτη φορά είναι η δυνατότητα παρατάσεων κατά τη διενέργεια των διαγωνισμών. Εκτιμούμε πως η ρύθμιση αυτή επιφέρει ένα επιπλέον βαθμό πολυπλοκότητας και θα οδηγήσει εν τέλει σε περισσότερες ενστάσεις εκ μέρους των συμμετεχόντων (που θα μπορούσαν να ζητήσουν, για παράδειγμα, τους Πίνακες Επιλεγέντων ανά τρίλεπτο), ενώ η εισαγωγή της εκ μέρους της ΡΑΕ έγινε για να περιοριστούν υποτίθεται οι ενστάσεις. Προτείνουμε λοιπόν να μην ισχύσει η διαδικασία των παρατάσεων αλλά ότι ίσχυε και στους προηγούμενους διαγωνισμούς (συνολική διάρκεια 30 λεπτά).
Όλα τα παραπάνω δεν βοηθούν, αλλά αντιθέτως έρχονται σε αντίθεση, τόσο τη διακηρυγμένη θέση της ΡΑΕ “να γίνει στο μέγιστο βαθμό εμπροσθοβαρώς ο επιμερισμός της ισχύος με βέλτιστο τρόπο”, όσο και την επίτευξη των στόχων που έχει θέσει η Πολιτεία για συμμετοχή των ΑΠΕ στην ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας ως το 2020 (Ν.3851/2010). Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, στα τέλη του 2016 (τελευταία χρονιά για την οποία υπάρχουν δημοσιευμένα επίσημα στοιχεία), οι ΑΠΕ κάλυπταν το 23,72% της ακαθάριστης κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, με άλλα λόγια δεν έχουμε την πολυτέλεια να θέτουμε αναίτια εμπόδια στην υλοποίηση νέων έργων ΑΠΕ, τη στιγμή μάλιστα που ο ίδιος νόμος προβλέπει πως “η προστασία του κλίματος, μέσω της προώθησης της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε., αποτελεί περιβαλλοντική και ενεργειακή προτεραιότητα υψίστης σημασίας για τη χώρα”.
